Do grupy wielonienasyconych kwasów tłuszczowe (NNKT) zalicza się kwasy omega 3 i omega 6. NNKT a zwłaszcza omega 3 są bardzo istotne do prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego.
Do kwasów tłuszczowych z grupy Omega-3 zaliczamy przede wszystkim:
- kwas alfa-linolenowy (ALA),
- kwas eikozapentaenowy (EPA),
- kwas dokozaheksaenowy (DHA).
Niezwykle istotny jest odpowiedni stosunek kwasów omega-3 do omega-6. Powinien on wynosić 1 : 5-6 (omega-3 : omega 6). Organizm sam nie syntezuje tych substancji, dlatego powinny być one dostarczane wraz z pożywieniem. Niestety w diecie dostarczamy niewłaściwe proporcje tych kwasów, a proporcje omega-3 do omega 6 wynoszą nawet 1:15. Pomimo, iż kwasy te ściśle ze sobą współpracują to także rywalizują ze sobą o miejsce w błonach komórkowych układu odpornościowego. Zbyt duże spożywanie kwasów omega-6 sprawia, że w organizmie zaczyna brakować miejsca dla równie cennych kwasów omega 3. Zapotrzebowanie na kwasy omega-6, które znajdują się w olejach roślinnych, orzechach i pestkach, pokrywamy w codziennej diecie, ale zaniedbujemy odpowiednie dostarczenie kwasów omega-3. A to właśnie omega-3 zawierają najbardziej porządane długołańcuchowe kwasy EPA i DHA. Źródłem kwasów omega 3 są tłuste ryby a ich spożycie w diecie niestety jest zbyt niskie. Rekomenduje się spożycie oleju lnianego jako doskonałe źródło dobrej proporcji kwasów omega 3 do omega 6. Jednakże w olejach roślinnych ( w tym w oleju lnianym) znajduje się kwas alfa-linolenowy (ALA), który jest półproduktem, z którego nasz organizm sam musi sobie wyprodukować najcenniejsze kwasy: EPA i DHA. Niestety proces ten nie jest zbyt wydajny. Z jednego grama ALA otrzymuje sie na drodze syntezy jedynie ułamek EPA i DHA. Dlatego najlepiej zadbać o suplementacje kwasów EPA i DHA w odpowiednich proporcjach.
Wpływ wielonienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT) na funkcjonowanie układu odpornościowego.
Wpływ wielonienasyconych kwasów tłuszczowe (NNKT) na układ immunologiczny polega głównie na modulowaniu odpowiedzi zapalnej. Kwasy omega 3 wykazują działanie przeciwzapalne a kwasy omaga 6 prozaplanie. Nie oznacza to jednak, że kwasy omega 6 działają niekorzystnie. Należy pamiętać, że dla prawidłowego funkcjonowania układu odpornościowego oba mechanizy są równie potrzebne. Układ odpornościowy jest bardzo wrażliwy na podaż niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych. Biorą one udział w produkcji eikozanoidów, które mogą działać pro- lub przeciwzapalnie, czyli stymulować rozwój lub wygaszanie stanu zapalnego. Kwasy Omega-3 wpływają również na ekspresję genów odpowiedzialnych za regulację układu odpornościowego.
EPA i DHA należące do grupy omega 3 hamują nadmierną odpowiedź immunologiczną oraz łagodza przebieg procesów zapalnych w infekcjach wirusowych i bakteryjnych. EPA i DHA wpływają również na zmianę płynności błony komórkowej, czyli zmianę przepuszczalności, aktywności białek receptorowych i modulacja sygnału wysyłanego w głąb komórki. Tak dochodzi do zmiany aktywności szlaków wewnątrzkomórkowych, gdzie jednym z najistotniejszych „przełączników” odpowiedzi zapalnej jest NFκB i receptory PPAR gamma i alfa. Kwasy omega-3 zmniejszają więc aktywację NFκB, co wiąże się z wyciszeniem odpowiedzi zapalnej na poziomie produkcji mRNA dla białek, które za nią odpowiadają. Dochodzi do spadku produkcji cytokin prozapalnych, odblokowania funkcji limfocytów T.
Inne właściwości wielonienasyconych kwasów tłuszczowych.
Wielonienasycone kwasy tłuszczowe mają bardzo istotne znaczenie dla prawidłowego rozwoju i funkcjonowania układu nerwowego, narządu wzroku oraz układu krwionośnego. Kwasy tłuszczowe są składnikiem budulowym każdej komórki, są stałymi składnikami fosfolipidów błon komórkowych i mitochondrialnych. Umożliwiają prawidłowy transport lipidów we krwi, odgrywają również korzystną rolę w metabolizmie cholesterolu. Wpływają na obniżanie ciśnienia tętniczego krwi, prawdopodobnie dzięki pobudzaniu wydalania jonów sodu z moczem i rozszerzaniu naczyń tętniczych.
Najlepsze źródła kwasów omega-3 są tłuste ryby morskie pochodzące z zimnych wód: halibut, łosoś, śledź, dorsz, makrela, sardynki oraz owoce morza (kwasy DHA i EPA). Kwasy omega-3 są także w oleju lnianym i orzechach włoskich (kwas alfa-linolenowy).
Suplementacja kwasami omega 3
Ze względu na niskie spożycie ryb i owoców morza w naszym kraju, suplementacja kwasami omega 3 jest jak najbardziej wskazana. Przy wyborze odpowiedniego suplementu należy zwrócić uwagę czy producent określa ilość kwasów EPA i DHA w suplemencie.
Kwasy omega 3 można zakupić TUTAJ